Mchy, glony, huby i porosty

Spacerując po lesie, parku, wzdłuż ulicy czy nawet po własnym ogrodzie – niejednokrotnie mamy okazję zobaczyć na pniach drzew różnego rodzaju grzyby, mchy, huby oraz porosty. Warto przyjrzeć im się z bliska a przekonamy się, że potrafią zachwycić swą urodą i oryginalnością. Bogata kolorystyka, różnorodność kształtów i faktur.

 

Huba

Huba przybiera różne kształty, kolory i wielkość. Jest to pasożytniczy grzyb żyjący na drzewach i pobierający z niego potrzebne mu do życia składniki odżywcze, powodując tym jedną z najpoważniejszych wad drewna – zgniliznę drzewa. Pocieszeniem może być fakt, że wybiera zazwyczaj drzewa martwe, osłabione lub uszkodzone, eliminując w sposób naturalny te osobniki i tworząc miejsce na rozrost młodych silnych drzew. Niejednokrotnie potrafi jednak ‚zabrać’ cenne dla nas okazy, powodując tym również straty ekonomiczne.

 

 

 

 

Glony

Glony zwane też inaczej algami – jest to grupa morfologiczno-ekologiczna, składająca się z organizmów plechowych niepochodzących od wspólnego przodka. Glony potrafią tworzyć związki symbiotyczne z innymi organizmami np.zielenice lub sinice z grzybami. Posiadają szerokie zastosowania zdrowotne oraz kosmetyczne. Wykorzystywane są do filtrowania wody w stawach i akwariach, oczyszczania ścieków, czym bezpośrednio wpływają na zmniejszenie ilości środków chemicznych stosowanych w tym celu.

Pierwotek (Pleurococcus) – aerofityczny glon. Samożywny (fotosynteza) – nie szkodzi drzewu. Potrafi przeżyć w silnie zanieczyszczonym środowisku, dlatego spotkamy go nawet przy ulicy o dużym natężeniu ruchu. Toleruje małą wilgotność powietrza i dużą emisję dwutlenku węgla. Wg.skali porostowej zaliczany do Strefy I określanej jako ‚bezwzględna pustynia bezporostowa’.

 

Trentepolia (Trentepohlia) – glon z gromady zielenic tworzący na drzewie rudawy nalot. Początkowo zielony, później z powodu dużej ilości karotenów przybiera barwę pomarańczowo-rudawą. Samożywny (fotosynteza) – nie szkodzi drzewu. Wg.skali porostowej zaliczany do Strefy I określanej jako ‚bezwzględna pustynia bezporostowa’.

 

 

 

 

 

 

Mech  (Bryophyta) – przeważnie żyją w skupiskach, na obszarach ocienionych i wilgotnych. Posiadają jednak zdolność przetrwania w postaci całkowitego wysuszenia, w oczekiwaniu na sprzyjające warunki do życia. Niektóre mchy znajdziemy tylko w miastach! Do dziś pomagają wyznaczyć północ w terenie (na półkuli północnej). Są organizmami pionierskimi, w tym biorą istotny udział w procesie glebotwórczym, przygotowując teren na pojawienie się organizmów bardziej wymagających.

Porosty

Porosty to związek glonów i grzybów zwany symbiozą. Dzięki temu są zdolne do porastania terenów, których nie byłyby w stanie zasiedlić w pojedynkę. Są wskaźnikami czystości powietrza (bioindykatorami) – wystarczy spojrzeć na tak zwaną ‚skalę porostową’, na podstawie której jesteśmy w stanie określić stopień zanieczyszczenia danego terenu. Z powodu postępującego zanieczyszczenia, porosty zaczęły wymierać a co za tym idzie lista porostów chronionych stale się powiększa. Trzeba o nich pamiętać szczególnie podczas wycinki drzew. Zdjęcia poniżej to typowe porosty występujące w parkach i lasach na terenie miejskim oraz jego obrzeżach.

Warto dodać, iż większość porostów wytwarza tzw.kwas porostowy – jest to specyficzny związek chemiczny wykazujący cechy obronne dla danego osobnika poprzez np. hamowanie rozwoju grzybów pasożytniczych czy mikroorganizmów. Nadając tym samym  niektórym porostom właściwości stosowane w ziołolecznictwie.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Złotorost ścienny (Xanthoria parietina) – pospolity na terenie Polski. Plecha w kształcie rozety, listkowata. Najczęściej można go spotkać na korze drzew liściastych. Gatunek azotolubny. Ze względu na dużą odporność na zanieczyszczone powietrze, spotkamy go w parkach i lasach miejskich. Wg.skali porostowej zaliczany do Strefy III określanej jako ‚wewnętrzna strefa osłabionej wegetacji’.

Pustułka pęcherzykowata (Hypogymnia physodes) –  pospolita na terenie Polski. Plecha w kształcie rozety, listkowata. Spotkać ją można na korze drzew, zarówno liściastych jak i iglastych, w parkach i lasach miejskich (ze względu na dużą odporność na zanieczyszczone powietrze). Wg.skali porostowej zaliczany do Strefy IV określanej jako ‚środkowa strefa osłabionej wegetacji’. W występowaniu często razem z tarczownicą bruzdkowaną.

 

 

 

 

 

 

Tarczownica bruzdkowana (Parmelia sulcata) –  Wg.skali porostowej zaliczany tak jak pustułka pęcherzykowata do Strefy IV określanej jako ‚środkowa strefa osłabionej wegetacji’. Pospolita na terenie Polski. Plecha w kształcie rozety, listkowata.  Ze względu na dużą odporność na zanieczyszczone powietrze, spotkamy go w parkach i lasach miejskich – najczęściej na korze drzew. Stosowana w ziołolecznictwie m.in.jako środek stosowany w leczeniu układu oddechowego.